|Nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển nền kinh tế theo hướng bền vững, nhiều chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm (NLTK) đã được Chính phủ ban hành.
Chương trình Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
Chương trình Mục tiêu quốc gia về sử dụng NLTK và hiệu quả (VNEEP) giai đoạn 2006 – 2010 đặt mục tiêu giảm tiêu thụ 3-5% tổng tiêu thụ năng lượng thương mại. Trong quá trình thực hiện, chương trình này được lồng ghép với dự án tiết kiệm và bảo tồn năng lượng do các tổ chức quốc tế tài trợ nhằm sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA cũng như kinh nghiệm quốc tế trong việc triển khai hoạt động tiết kiệm năng lượng thực tế ở Việt Nam.
Đặc biệt, năm 2012, giai đoạn II của VNEEP đã được phê duyệt trong bối cảnh gắn liền với mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững với mục tiêu tổng thể giảm 5 – 8% tổng tiêu thụ năng lượng thương mại cùng với các mục tiêu về giảm suất tiêu hao năng lượng ở một số sản phẩm công nghiệp.
Theo tổng hợp của Bộ Công Thương về VNEEP, năng lượng thương mại tiết kiệm cộng dồn trong cả giai đoạn 2006 – 2010 đạt được 3.733 KTOE, tương đương 3,4% tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng. Trong giai đoạn 2011-2015, lượng NLTK cộng dồn 10.610 KTOE, tương đương với 5,65% tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng trong cả giai đoạn. Bên cạnh đó, VNEEP 2 còn đạt chỉ tiêu giảm mức tiêu hao năng lượng bình quân một số sản phẩm và thu được một số thành công trong công tác bảo tồn năng lượng ở các phân ngành kinh tế…
Chương trình Quản lý nhu cầu điện DSM
Chương trình quốc gia về quản lý phía nhu cầu (DSM) đã được triển khai thực hiện chính thức trong giai đoạn từ năm 2007 – 2015 theo nội dung tại Quyết định số 2447/QĐ-BCN ngày 17 tháng 7 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương). Các chương trình DSM giai đoạn này đã góp phần đảm bảo cân bằng cung – cầu, từng bước nâng cao chất lượng cung cấp điện, độ tin cậy cung cấp điện, tăng hiệu quả sử dụng điện của khách hàng và cả hệ thống điện, tác động đến nhận thức của khách hàng sử dụng điện trong việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. Đến nay, một số chương trình và dự án DSM vẫn đang được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện hàng năm.
Trong đó, Chương trình Công tơ biểu giá điện theo thời gian (TOU -Time- Of-Use) được thực hiện từ đầu những năm 2000. Chương trình nhằm thiết lập mức giá điện theo thời gian sử dụng cho các hộ tiêu thụ, tác động đến hành vi sử dụng điện của khách hàng. Chương trình TOU đã tác động tích cực, hệ số phụ tải của hệ thống điện quốc gia đã được cải thiện từ mức 0,781 năm 2015 tăng lên gần 0,784 năm 2019, hệ số Pmin/Pmax tăng từ 0,52 năm 2015 lên 0,54 vào năm 2019.
Chương trình quảng bá thúc đẩy sử dụng bóng đèn Compact (CFL) thay cho bóng đèn sợi đốt được EVN bắt đầu triển khai từ năm 2005 qua nhiều giai đoạn khác nhau. Theo số liệu thị trường, chương trình đã góp phần thúc đẩy thị trường CFL phát triển rất nhanh, với mức tăng trưởng 267% trong năm 2006. Trung bình trong cả giai đoạn 2005 – 2010, mức tăng trưởng 87%/năm. Đánh giá hiệu quả cho thấy, lượng điện năng tiết kiệm sẽ đạt được 34,29 tỷ kWh, các hộ gia đình tiết kiệm được hơn 51,43 nghìn tỷ đồng. Lượng giảm phát thải được tính toán là 19,9 triệu tấn CO2. Ngoài ra, chương trình tạo ra hiệu quả cắt giảm 1.714,5 MW công suất đỉnh.
Năm 2014, EVN đã thực hiện dự án thí điểm thay thế đèn sợi đốt bằng đèn tiết kiệm điện cho các vườn thanh long thuộc tỉnh Bình Thuận, Long An và Tiền Giang. Về hiệu quả chương trình, đối với các hộ trồng thanh long, điện năng tiết kiệm 320 triệu kWh trong suốt thời gian hoạt động của bóng CFL; lợi nhuận ròng khi thay thế 2 triệu bóng sợi đốt 60W bằng bóng CFL 20W của chương trình 446 tỷ VNĐ.