|Điều hòa là một trong những thiết bị gia đình ngày càng phổ biến trong những năm gần đây khi thời tiết diễn biến theo hướng ngày càng nắng nóng. Việc sử dụng với thời gian dài khiến điều hòa trở thành thiết bị tiêu tốn điện năng nhiều nhất trong gia đình.
Nghiên cứu cho thấy tại Việt Nam, điều hòa chiếm trung bình là 40% so với tổng điện năng tiêu thụ trong một hộ gia đình. Vào mùa nắng nóng, do sử dụng điều hòa liên tục, lượng điện năng tiêu thụ sẽ tăng trung bình khoảng 50%. Để tiết kiệm chi phí điện năng, khi mua mới điều hòa, người tiêu dùng thường rất quan tâm đến mức độ tiêu thụ điện của thiết bị. Trong đó, điều hòa không khí sử dụng công nghệ inverter được quảng bá giúp tiết kiệm năng lượng vượt trội.
Vậy công nghệ inverter là gì, công nghệ này giúp tiết kiệm năng lượng như nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có được lời giải đáp.
1. Công nghệ và nguyên lý hoạt động
Inverter là công nghệ biến tần thường được sử dụng để sản xuất các thiết bị điện máy, điện lạnh như tủ lạnh, điều hòa, máy giặt,… Bản chất công nghệ biến tần là thay đổi tần số dòng điện xoay chiều từ đó thay đổi tốc độ quay nhanh hay chậm động cơ điện tùy theo yêu cầu. Công nghệ này có thể kiểm soát công suất của thiết bị nhằm tránh hao phí năng lượng không đáng có, từ đó tiết kiệm điện năng tiêu thụ từ 20 – 40% so với các dòng sản phẩm thông thường. Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, công nghệ inverter được phát triển thành nhiều dạng khác nhau, chẳng hạn như smart inverter, digital inverter, linear inverter,…
Đối với điều hòa không sử dụng công nghệ inverter (không biến tần), khi nhiệt độ trong phòng hạ xuống thấp hơn nhiệt độ chúng ta cài đặt từ bộ điều khiển cầm tay, cảm biến nhiệt độ sẽ ngắt điện cấp cho điều hòa, trừ quạt dàn lạnh. Khi nhiệt độ trong phòng tăng lên, cảm biến nhiệt độ lại đóng điện cấp cho điều hòa để tiếp tục làm lạnh. Như vậy điều hòa không biến tần sẽ đóng tắt theo chu kỳ phụ thuộc vào điều kiện sử dụng và khí hậu. Mỗi lần bật tắt khởi động và dừng điều hòa như vậy làm gia tăng tiêu thụ điện.
Điều hòa inverter là dòng điều hòa sử dụng công nghệ biến tần giúp điều chỉnh tốc độ quay của máy nén (block) sao cho phù hợp với nhu cầu làm lạnh. Điểm khác biệt lớn nhất của điều hòa công nghệ inverter là khi nhiệt độ trong phòng đạt được nhiệt độ cài đặt, cảm biến nhiệt độ sẽ truyền tín hiệu về bộ điều khiển tần số của nguồn điện cấp cho động cơ máy nén, làm thay đổi tần số từ đó làm động cơ máy nén quay chậm lại giảm công suất lạnh và điện năng tiêu thụ của điều hòa. Khi nhiệt độ tăng lên quá trình diễn ra ngược lại. Với phương pháp này, điều hòa không phải tắt bật theo chu kỳ nên giảm chi phí điện năng khi điều hòa hoạt động ở chế độ không đầy tải.
2. Hiệu quả tiết kiệm năng lượng
PGS. TS. Nguyễn Việt Dũng – Viện trưởng Viện KHCN Nhiệt – Lạnh cho biết, nếu sử dụng điều hòa biến tần thay thế cho điều hòa không biến tần cho cùng một căn phòng với cùng một điều kiện, điều hòa biến tần sẽ tiết kiệm điện hơn khi được hoạt động trong chế độ làm lạnh non tải. Đặc biệt trong khoảng 30-70% của công suất lạnh định mức, điều hòa biến tần tiết kiệm năng lượng hơn hẳn điều hòa thường.
Tuy nhiên nếu sử dụng điều hòa biến tần trong thời gian quá ngắn hoặc điều hòa phải chạy liên tục 100% công suất, lúc đó sẽ không tiết kiệm điện, thậm chí còn tốn điện hơn điều hòa không biến tần do loại biến tần ngoài làm lạnh còn tiêu thụ thêm điện cho bộ biến tần.
“Nhiều hãng điều hòa inverter đưa ra mức tiết kiệm 60% nhưng về mặt kỹ thuật, chúng tôi cho rằng con số này cần làm rõ được so sánh trong điều kiện nào. Theo nghiên cứu thực tế trong phòng thí nghiệm của chúng tôi, so sánh giữa điều hòa biến tần và không biến tần cùng mức sao năng lượng, điều hòa biến tần sẽ tiết kiệm điện năng khoảng 15-28% tùy vào điều kiện sử dụng.” – PGS. TS. Nguyễn Việt Dũng thông tin thêm.
Như vậy, điều hòa inverter là điều hòa tiết kiệm điện nhưng cũng cần đáp ứng những yêu cầu như thiết kế lựa chọn, lắp đặt, vận hành khắt khe thì mới phát huy tác dụng. Hiện công nghệ inverter đã được áp dụng trên khá nhiều các dòng điều hòa nhiệt độ.
Bên cạnh sử dụng điều hòa công nghệ inverter để tiết kiệm điện thì việc lựa chọn và thói quen sử dụng sẽ giúp giảm hóa đơn tiền điện hàng tháng hiệu quả nhất. Chẳng hạn, khi mua điều hòa cần chú ý đến mức độ tiêu thụ năng lượng của thiết bị, thể hiện ở số sao năng lượng quy định trên nhãn năng lượng do Bộ Công Thương cấp được dán trên bền mặt điều hòa. Có 5 mức dãn nhán năng lượng từ 1 đến 5 sao, và càng nhiều sao thì càng tiết kiệm điện. Cùng một điều hòa công suất 9.000 hoặc 12.000 BTU, chênh lệch điện tiêu thụ giữa loại 1 và 5 sao là 24% (theo TCVN 7830-2015). Điều hòa 9.000 BTU thích hợp phòng từ 10-16 m2, loại 12.000 BTU thích hợp phòng từ 12-22 m2, còn phòng từ 18-36 m2 cần dùng điều hòa 18.000 BTU… Nếu lắp đặt không phù hợp công suất sẽ khiến điều hòa chạy quá tải không tiết kiệm điện và nhanh hỏng.
Ngoài ra, hiện nay trên thị trường xuất hiện một số sản phẩm điều hòa được dán nhãn hiệu suất năng lượng cao nhất đến từ các thương hiệu lớn như điều hòa Daikin. Nhãn năng lượng cao nhất được dán trên điều hòa giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm tiết kiệm năng lượng vượt trội (trên mức 5 sao theo TCVN). Đặc biệt nhãn hiệu suất năng lượng cao nhất được ban hành kèm theo mã QR, người mua hàng dễ dàng tra cứu bằng thiết bị thông minh. Các thông tin hiển thị khi tra cứu ứng dụng QRcode thể hiện chi tiết công suất, hiệu suất năng lượng, đơn vị thử nghiệm. Với những sản phẩm điều hòa không khí có nhãn này người tiêu dùng hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng điều hòa mà không lo về hóa đơn tiền điện hàng tháng.