|Không còn là những tạo hình đơn giản, thô sơ, sản phẩm thủ công mỹ nghệ (TCMN) đang “thay da, đổi thịt” hàng ngày, trở thành những món đồ sáng tạo, có giá trị cao, xuất hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Thiết kế bắt mắt
Với tâm huyết và sáng tạo, bà Nguyễn Thị Lương – Giám đốc Công ty TNHH Mây tre đan xuất khẩu Hiền Lương (xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) – đã biến những sản phẩm truyền thống của Việt Nam trở thành hàng xuất khẩu có giá trị, phù hợp xu hướng tiêu dùng xanh trên thế giới. Cơ sở sản xuất sản phẩm TCMN kết hợp cỏ tế (guột) với các nguyên liệu như cói, bẹ ngô, mây, tre, giang… của bà Lương bình quân mỗi năm xuất khẩu trên 100.000 sản phẩm, trị giá 17 – 18 tỷ đồng, đi các thị trường như Rumani, Hungary, Mỹ, Nga… Sản phẩm chủ yếu của công ty là bát đựng hoa quả, lẵng hoa, cốc, lọ, chậu, làn, đồ dùng trong nhà… Năm 2020, dù chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 song giá trị xuất khẩu đạt khoảng 10 tỷ đồng, công ty đã ký hợp đồng với khách hàng tại Mỹ, Nga đến giữa năm 2021.
Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm của công ty đã được tôn vinh sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp TP. Hà Nội và khu vực phía Bắc.
Là một trong số ít cơ sở sản xuất ký hợp đồng chế tác đồ trang sức với thương hiệu nổi tiếng Hermes (Pháp), cơ sở của ông Vũ Thanh Liêm – Giám đốc Công ty TNHH sản xuất và thương mại Hahanco (Thụy Ứng, huyện Thường Tín, Hà Nội) – thực hiện nhiều sản phẩm như vòng tay, vòng cổ, hoa tai… được trau chuốt, kiểu dáng sang trọng, màu sắc nhã nhặn và bắt mắt theo thiết kế của Hermes đẹp đến mức nếu không nói ra thì mọi người sẽ nghĩ là hàng nhập khẩu từ nước ngoài về chứ không phải xuất phát từ ngôi làng ven đô Hà Nội.
Dư địa xuất khẩu lớn
Dù không phải là ngành hàng thiết yếu nhưng trong một xã hội phát triển, nhu cầu hàng trang trí bằng các sản phẩm TCMN đóng vai trò ngày càng cao, khiến dư địa phát triển ngành hàng này hiện rất lớn. Do đó, để nắm bắt cơ hội thị trường, các cơ sở, doanh nghiệp làng nghề cần trang bị những nền tảng cơ bản theo yêu cầu thị trường; trong đó, có truy xuất nguồn gốc. Các chuyên gia nhận định, Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu hàng TCMN và nông sản, có những sản phẩm tốt và những nhà sản xuất có trách nhiệm; nhất là nhiều cơ hội lớn đang được mở ra từ các Hiệp định Thương mại tự do như EVFTA đối với ngành TCMN. Thêm vào đó, người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn về vấn đề môi trường và xã hội, trong đó đặc biệt là các vấn đề liên quan đến nguồn gốc, tính hợp pháp của nguyên liệu sử dụng an toàn và sức khỏe… Đây sẽ là thách thức không nhỏ khi hiện trạng sản xuất ở các làng nghề còn manh mún, nhỏ lẻ.
Để có thể mạnh mẽ vươn ra thế giới, ngành TCMN cần xác định định hướng chiến lược xuất khẩu hàng TCMN giai đoạn 2021 – 2025. Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tập trung nâng cao năng lực xuất khẩu chuỗi giá trị hàng TCMN trên cơ sở tập trung vào các nhóm mặt hàng có lợi thế cạnh tranh, gia tăng giá trị sản phẩm, tăng cường hợp chuẩn quốc tế, nhằm đáp ứng được nhiều phân khúc thị trường khác nhau. Tăng cường tính gắn kết ngành và xây dựng thương hiệu ngành TCMN gắn với xúc tiến thương mại, phát triển bền vững, nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh trên bình diện khu vực, phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD vào năm 2025.
Với hơn 5.000 làng nghề và làng có nghề trên cả nước đã tạo việc làm cho khoảng 11 triệu lao động nông thôn. Các sản phẩm làng nghề của nước ta đã xuất khẩu sang khoảng 160 quốc gia, vùng lãnh thổ, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,7 tỷ USD/năm.